Podróż Ma vlast ;-)

To oczywiste nawiązanie do tytułu znanego serialu telewizyjnego. Czy trafne? Nie wiem, oceńcie sami. W maju 2004 jechaliśmy do Pragi. Uparłem się, aby oddać hołd Bohumilowi Hrabalowi. Nigdy go nie spotkałem, a przed pierwszą podróżą do Pragi w 1997 roku marzyłem, że pójdziemy na piwo do Zlateho tygra, usiądziemy w pobliżu Mistrza, będziemy pili piwo i oddychali tym samym powietrzem co on. Niestety Hrabal wcześniej popełnił samobójstwo, gdy się o tym dowiedziałem, świat nagle skurczył się i zszarzał. Nigdy już nie będę mógł wypić piwa z Hrabalem w tle...Dowiedziałem się, gdzie został pochowany, i w maju 2004 odwiedziliśmy grób jednego z największych pisarzy XX wieku.Jadąc do Pragi drogą 611, należy za miejscowością Sadska skręcić w prawo, na Kersko. W Kersku Hrabal miał daczę, ale tam nie byliśmy, nie chciałem się rozdrabniać... Urokliwy wiejski cmentarz, niedaleko Łaba, kawałek na wschód Nymburk, z którym pisarz był tak związany...Po prostu czeska sielanka...I melancholia, że wszystko przemija. Ale słowo trwa, trwa do końca...

Chyba nigdy nie zawitalibyśmy do Pardubic, gdyby nie przypadek. Oto wrzesień roku 2000. Mieszkamy w pensjonacie Bělin w Łomnicy Tatrzańskiej. Towarzystwo mieszane, Polacy i Czesi w równych proporcjach, odrobina Słowaków. Naszą uwagę zwróciła czwórka Czechów (jak się potem okazało – trójka + 1 Słowak), okupująca co wieczór obszerną kuchnię na drugim piętrze (pełniącą również rolę jadalni). Otóż wspomniani przeze mnie osobnicy – dwie kobiety i dwóch mężczyzn – raczyli się co wieczór obfitą kolacją. Ale nie spożywali jej na sucho, w odwodzie oczekiwały butelki z piwem, rumem, oraz – co najbardziej nas zdziwiło – plastikowa butelka sprite'a. Popatrz, powiedziałem do żony, mają tu tyle napitków, a sprajta żłopią, tfu, durne pepiki...

Po kilku dniach wystawne biesiady uległy ograniczeniu. Jedna z par wyjechała. Pozostała dwójka radziła sobie jak mogła. Też było piwo i rum. No ale co dwie gęby to nie cztery. I oczywiście towarzyszył im sprajt...

Aż nadszedł pochmurny dzień i wszystko się wyjaśniło. Po kilku cudownych, prawie letnich wrześniowych dniach, nastąpiło załamanie pogody. Ciemne chmury od rana szalały na na niebie. Nie zmartwiło nas to zbytnio, bo po kilku wyrypach mieliśmy zwyczajnie dość, taki dzień w górach to dar niebios, nie trzeba rano wstawać, nie trzeba się męczyć i iść do góry (a potem w dół).

Wyluzowany, i niezbyt starannie ubrany, miałem na grzbiecie ciepły polar – a na tyłku przewiewne i gustowne bokserki w netoperki – wylazłem z kawą i papierosem na taras.

I dygocząc z zimna, piłem i paliłem. Niespodziewanie napatoczył się osobnik z pozostałej pary. Dobry deň, dzień dobry, konwencjonalne przywitania, ogólne opinie o pogodzie. I raptem zauważył, że trzęsę się z zimna. Powiedział – poczekaj, zaraz wracam – i poszedł, i faktycznie zaraz wrócił. Ze szklaneczką w dłoni, i plastikową butlą sprajta w drugiej. Nalał, i pełną szklaneczkę wcisnął mi do ręki. Sam zadowolił się zwykłym kieliszkiem. Powiedział – na zdrawie – i wypiliśmy. I poczułem, że jakaś zdumiewająca siła ściska mi gardło, brak tchu, i w ogóle...

Dobre je? zapytał, i zaraz odpowiedział – to slivovica, mojej roboty, sedemdesat percent...

A żeby cię jasna cholera – pomyślałem w pierwszej chwili, mogłeś mnie uprzedzić, to ja setkę takiego trunku bez przygotowania... ;-)

Potem przyszła jego piękniejsza połowa. Za chwilę później – moja. I tak poznaliśmy Marię i Tonia, Czeszkę z Pardubic, i Słowaka z Previdzy. Od tamtego czasu spotykaliśmy się kilkakrotnie, a w maju 2004 odwiedziliśmy ich w Pardubicach.

Pardubice są znane z dwóch powodów. Pierwszy to Wielka Pardubicka, a drugi to semtex, produkowany na przedmieściu Semtin. Są jeszcze dwa powody do zainteresowania tym miastem. Piwo Pernštejn, które nie jest arcydziełem, ale jest znakomite ;-), oraz pardubickie pierniki, naprawdę pyszne. Podczas ostatniego pobytu w Pradze, w październiku 2008, Maria, która cudem wyrwała się z Pardubic aby na dwie godziny spotkać się z nami, przywiozła nam pardubickie pierniki i pardubickie piwo...

Podczas pobytu w Pardubicach w maju 2004 wymyśliłem sobie, że odwiedzimy Kutną Horę. O istnieniu tej miejscowości dowiedziałem się z książki Oty Pavla „Śmierć pięknych saren”. Przeczytałem o katedrze św. Barbary, patronki górników, i zapragnąłem odwiedzić to miasto. Stało się! Byłem w Kutnej Horze(Kuttenberg). Przez długie lata było to drugie miasto w Czechach, a pod koniec XIV wieku Kutna Hora – jeśli idzie o ilość mieszkańców – mogła równać się z Londynem. Teraz jest to senne i małe miasteczko, i tylko zabytki przypominają dawną chwałę i potęgę...Pojechaliśmy tam na pół dnia, i kiedy wracaliśmy do Pardubic zdarzyło się coś, co mogło odmienić kolej rzeczy, coś, co mogło uniemożliwić mi pisanie tej relacji – i wszystkich dotychczasowych...Jedziemy spokojnie, teren niezabudowany, więc suniemy dostojnie prawie setką, nie chcę szaleć, nie znam drogi, cztery osoby na pokładzie, wolniej, ale pewniej dotrzemy do celu. Dojeżdżam do wierzchołka wzniesienia, i widzę przerażający widok. Skoda octavia wyprzedza po chamsku skodę 120. Wciskam hamulec, redukuję bieg z piątki na trójkę, i jak najbardziej zjeżdżam na cholernie wąskie pobocze. Kierowca sto dwudziestki robi to samo, a kretyn z octavii, mając wolny środek wąskiej drogi, gna pomiędzy nami. Spociłem się jak ruda mysz, we wstecznym lusterku widzialem ślady moich opon na asfalcie, a w wnętrze mojego auta wypełniło się swądem palonej gumy ;-). W., która spała zmęczona jazdą, w momencie raptownego hamowania ocknęła się, i udzieliła mi stosownej reprymendy. Maria i Tonio wzięli mnie w obronę, a w Pardubicach wypiliśmy zgodnie za mój refleks i uratowanie życia nam wszystkim. O czym wtedy nie myślałem, tylko o własnej skórze...

Zapewne zdziwienie wzbudzi fakt, że etap o Czeskiej Skalicy zatytułowałem „Wielka Pardubicka”. Nie ma w tym nic dziwnego, zważywszy na przewrotność - i paskudny charakter autora tej podróży.

Ale zacznijmy od początku
Z Wojtkiem W. (Wąchalem) znamy się od ponad trzydziestu lat. Dokładnie od trzydziestu dziewięciu. Chodziliśmy w podstawówce do jednej klasy, razem graliśmy w piłkę, razem zagłębialiśmy się z zachwytem w świat dźwięków rocka lat siedemdziesiątych, był również świadkiem na moim ślubie. Lata płyną, włosy na naszych głowach zmieniają swój kolor (ich ilość też maleje z wiekiem), a my nadal nie tracimy poczucia humoru i uwielbienia dla sytuacji absurdalnych. "Od zawsze" robiliśmy sobie różne kawały - a im numer był głupszy, tym lepszy. Weźmy taką sytuację. Jest rok 1978. Albo 1979. Zresztą nieważne, jestem u Wojtka, i z jego kaseciaka słuchamy Live And Dangerous Thin Lizzy. Pieję z zachwytu, koncertowa wersja Emeralda wbija mnie w parkiet. I wreszcie Still In Loving You. Wąchal z obłudnym uśmieszkiem tłumaczy mi, że Lynott śpiewa: Stalin, I'm Loving You. Tylko trochę – jak to Lynott – bełkocze, i trudno zrozumieć.

Zrewanżowałem mu się za ten numer nie raz. I tu dochodzimy do sedna. Kiedyś, w odległych latach dziewięćdziesiątych XX wieku, w TVP pracowała pani Lucyna Grobicka. Była prezenterką prognozy pogody. I bardzo się Wojtkowi podobała. Mi trochę mniej. Chociaż doceniam jej klasę i wdzięk. Panu Kotu – to kolejny kolega z naszej szkoły – ale nie z naszej klasy, był o rok niżej, smarkacz jeden, podobała się jeszcze mniej. 

Aczkolwiek ceniliśmy z Panem Kotem wdzięk i klasę "wybranki" Wąchala, to docinaliśmy mu przy tym ile wlazło. Odcinał się biedak jak mógł, ale marne były jego riposty. Pewnego razu, podczas wspólnego spotkania, Pan Kot na widok pani Lucyny prężącej się na ekranie telewizora przed mapą frontów, wyżów, niżów i temu podobnych zadziwiających zjawisk, prychnął i skomentował: ma taką końską szczękę, powinna się nazywać Wielka Pardubicka. Wąchal obrzucił nas pełnym wzgardy spojrzeniem, i nie powiedział nic.

To twórcze określenie Pana Kota wykorzystałem (równie twórczo) kilka lat później. Podczas pobytu w Pardubicach chciałem zakupić i wysłać Wojtkowi okolicznościową pocztówkę, obrazującą słynną gonitwę. Niestety, nie udało mi się! W całym mieście nie było takiej! I cały misterny plan jak psu w d...Znalazłem jednak wyjście z tej sytuacji. Nabyłem jakąkolwiek pocztówkę pardubicką, a ponieważ do Warszawy wracaliśmy w niedzielę, najbliższą czynną pocztę znalazłem dopiero w Czeskiej Skalicy. Na kartce znalazł się tekst adekwatny do okoliczności. Nie pamiętam szczegółowo tego co napisałem, ale brzmiało to mniej więcej tak:
Serdecznie pozdrawiam z Pardubic. Zapraszam do wspólnych gonitw i spacerów, do swobodnego kłusowania na łąkach nad Łabą w porannych mgłach. Wielka Pardubicka...

Kiedy wróciłem do Warszawy i spotkałem się z Wąchalem, wył ze śmiechu z tego konceptu. Nie, nie dlatego, że tak mu się mój kawał podobał (choć go docenił), tylko sobie przypomniał minę swojej matki, która przyniosła kartkę ze skrzynki. Celina podała mu przesyłkę, i skomentowała treść: Albo pomyłka, albo idiota. To się nazywa być pobitym własną bronią...

Jesienny urlop w 2004 roku zaplanowałem z podziwu godną precyzją. 25 września jazda do Pragi na koncert Rush, potem kilka dni poświęconych na kolejne przeżywanie Pragi(i koncertu;-). Następnie ruszyliśmy do Lipnicy nad Sazawą, śladem Jarosława Haszka. Haszek w Lipnicy kontynuował pisanie Szwejka, tam też zmarł 3 stycznia 1923 roku. Ze swojego lipnickiego mieszkania był bardzo zadowolony. Nareszcie mieszkał w knajpie, mógł w kapciach i szlafroku schodzić do gospody na piwo. Później mieszkał we własnym domu, w którym teraz mieści się muzeum pisarza. A karczma jest obecnie w posiadaniu rodziny Haszków. Zawiaduje nią Richard Haszek, wnuk Jarosława. Miałem przyjemność porozmawiać z nim podczas pobytu w Lipnicy, pierwszego dnia wypiliśmy piwo, a następnego wieczoru namówił mnie na śliwowicę. Podczas kolejnego śniadania barmanka wypytywała mnie podejrzliwie, czy pan Haszek aby na pewno zapłacił za śliwowicę którą onegdaj wypił ;-)).

Dla zainteresowanych noclegiem u Haszka podaję link:

www.hasektour.cz

Litomyśl, małe, wschodnioczeskie miasto, na pograniczu Czech i Moraw. Najbardziej znanym obywatelem Litomyśla jest urodzony tutaj Bedrzich Smetana, od którego ukradłem tytuł tej podróży... Najpiękniejsze zabytki miasteczka to rynek - Smetanovo Namesti, zamek Pernsztejnów oraz Portmoneum(na zewnątrz zwykły dom, wnętrza pokrywają niezwykłe malowidła artysty-samouka, Josefa Vachala). Widzieliśmy rynek, widzieliśmy zamek, ale niestety Portmoneum pozostało niezdobyte ;-). Dla zwiedzających było dostępne do 30.09.2004, i tego właśnie dnia chcieliśmy je obejrzeć. Niestety, tego dnia, z powodu "choroby personelu" było nieczynne. Szlag by to... :-(((